Vào thứ Tư, Tổng thống Donald Trump đã công bố một kế hoạch hành động sâu rộng nhằm đảm bảo Hoa Kỳ thống trị ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu. Ông đã ký các sắc lệnh hành pháp giúp tăng tốc cấp phép cho các trung tâm dữ liệu (data centers), tài trợ xuất khẩu công nghệ và chấm dứt việc thúc đẩy các biện pháp về đa dạng, công bằng và hòa nhập (diversity, equity and inclusion – DEI) thông qua các mô hình AI được chính phủ sử dụng.

“Chúng ta sẽ đưa ngành công nghiệp [AI] này lên vị trí hàng đầu tuyệt đối, bởi vì ngay lúc này nó là một đứa trẻ sơ sinh xinh đẹp. Chúng ta phải nuôi dưỡng đứa trẻ đó và để nó phát triển mạnh mẽ. Chúng ta không thể ngăn cản nó. Chúng ta không thể ngăn cản nó bằng chính trị. Chúng ta không thể ngăn cản nó bằng những quy tắc ngớ ngẩn và thậm chí là ngu ngốc,” Trump phát biểu trước các nhân vật hàng đầu trong ngành tại Thính phòng Andrew M. Mellon.

Khi nhậm chức vào tháng 1, Trump đã nhanh chóng hủy bỏ chiến lược AI của cựu Tổng thống Joe Biden, mà ông cho rằng sẽ kìm hãm sự tăng trưởng của ngành này.

“Hôm nay tôi ở đây để tuyên bố rằng nước Mỹ sẽ chiến thắng” trong cuộc đua AI toàn cầu, Trump nói. “Chúng ta sẽ thắng, bởi vì chúng ta sẽ không cho phép bất kỳ quốc gia nào đánh bại chúng ta.”

Michael Kratsios, người đứng đầu Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ của Nhà Trắng, cho biết sẽ có tổng cộng hơn 90 hành động chính sách về AI được thực hiện trong năm tới – mặc dù một số chi tiết vẫn đang được xây dựng và sẽ dựa trên ý kiến đóng góp từ ngành công nghiệp AI và các bên liên quan khác.

Kế hoạch của Trump nhằm hạn chế luật AI của các tiểu bang

Trong bài phát biểu, Trump nhắm vào các luật lệ về AI của các tiểu bang. Kế hoạch của ông có thể hạn chế một phần nguồn tài trợ từ chính phủ liên bang cho các tiểu bang ban hành luật AI bị coi là “gây cản trở” cho sự phát triển của công nghệ này.

“Chúng ta cũng cần có một tiêu chuẩn liên bang duy nhất, chứ không phải 50 tiểu bang khác nhau cùng điều chỉnh ngành công nghiệp của tương lai này,” Trump nói. “Chúng ta cần một tiêu chuẩn liên bang hợp lý duy nhất, có hiệu lực cao hơn tất cả các tiểu bang, cao hơn tất cả mọi người, để bạn không phải vướng vào kiện tụng với 43 tiểu bang cùng một lúc.”

Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Đảng Cộng hòa, Texas) đã cố gắng thúc đẩy một sửa đổi trong dự luật lớn gần đây nhằm tạm dừng tất cả các luật AI của tiểu bang trong mười năm, nhưng phe Cộng hòa đã bác bỏ biện pháp này trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng. Việc can thiệp vào luật của tiểu bang đã bị các thống đốc Đảng Cộng hòa chỉ trích rộng rãi.

Phần kế hoạch của Trump nhắm vào các tiểu bang cũng đang vấp phải sự phản đối từ một số công ty trong ngành. Ví dụ, công ty Anthropic đã công bố một bài viết dài phản hồi kế hoạch AI của Trump.

“Chúng tôi chia sẻ mối quan ngại của Chính quyền về các cách tiếp cận quy định quá cứng nhắc, tạo ra một mớ luật lệ không nhất quán và cồng kềnh,” công ty cho biết, nhưng nói thêm, “Chúng tôi tiếp tục phản đối các đề xuất nhằm ngăn cản các tiểu bang ban hành biện pháp bảo vệ công dân khỏi những tác hại tiềm ẩn do các hệ thống AI mạnh mẽ gây ra, nếu chính phủ liên bang không hành động.”

Trump cũng chỉ trích những hạn chế do quy định bản quyền (copyright) đối với AI. Tờ The New York Times và các nhà xuất bản khác đã kiện OpenAI vào đầu năm nay vì vi phạm bản quyền sau khi mô hình ChatGPT của họ sao chép nguyên văn các bài báo.

Trump cho rằng các mô hình AI không nên đạo văn (plagiarize) nhưng cũng không thể mong đợi chúng phải trải qua “sự phức tạp của các cuộc đàm phán hợp đồng” cho các tài liệu mà chúng học hỏi.

Ngành công nghệ chào đón nhiệm kỳ thứ hai của Trump

Trong bài phát biểu của mình, Trump đã ca ngợi các công ty AI, nêu tên OpenAI, Google, Meta và Nvidia cùng “vô số startup” là bằng chứng cho thấy nước Mỹ “không thể bị đánh bại.”

Ngành công nghệ đã chào đón nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump, bằng chứng là CEO Meta Mark Zuckerberg đã chấm dứt việc kiểm chứng thông tin của bên thứ ba trên Facebook và Instagram và lên án “sự kiểm duyệt” trên mạng xã hội. Giám đốc điều hành OpenAI, Sam Altman, cũng đã từ một người chỉ trích Trump trở thành người ủng hộ và tổ chức các cuộc họp báo chung với tổng thống.

Sự ủng hộ đó đang được đền đáp. Trong khi chính quyền Biden tập trung vào các rủi ro xã hội của AI và khởi xướng các sáng kiến để đảm bảo hệ thống tự động không được sử dụng để vi phạm quyền dân sự, chính quyền Trump lại nhấn mạnh việc cạnh tranh vượt trội Trung Quốc về AI.

“Một lần và mãi mãi, chúng ta sẽ loại bỏ ‘woke’ – được chứ?” Trump nói trong tiếng vỗ tay.

Trong khi các công ty AI lớn nhỏ đang hoan nghênh nỗ lực của Trump nhằm tăng tốc phát triển AI, các nhà phê bình cho rằng những người trong ngành AI không nên là người đưa ra các quy định của chính phủ, vì những quy tắc như vậy có khả năng chỉ thúc đẩy lợi ích của ngành và bỏ qua các vấn đề an toàn.

Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu AI đã cảnh báo về sự nguy hiểm của AI trong việc khuếch đại thông tin sai lệch và gia tăng gian lận — những lo ngại không được giải quyết trong kế hoạch của Nhà Trắng hôm thứ Tư.

“Đây là ranh giới rõ ràng giữa hai chính quyền,” Alondra Nelson, cựu lãnh đạo Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ trong Nhà Trắng thời Biden, cho biết, nhấn mạnh những nỗ lực trước đây nhằm giải quyết các mối lo ngại của công chúng về AI.

“Những gì đang xảy ra trong chính quyền Trump là việc loại bỏ hoặc gạt đi những điều cốt lõi cần thiết để đảm bảo với công chúng Mỹ rằng việc sử dụng AI là an toàn, không phân biệt đối xử, và khuyến khích các công ty — hơn nữa là yêu cầu các công ty — đặt sự an toàn của con người lên hàng đầu,” Nelson nói.

Các quan chức cho biết, Nhà Trắng của Trump sẽ hủy bỏ một số quy định của chính quyền Biden về trợ cấp cho các nhà máy sản xuất chất bán dẫn (semiconductor) liên quan đến yêu cầu về DEI và khí hậu. Chính quyền muốn hợp lý hóa việc cấp phép cho các trung tâm dữ liệu, nhà máy bán dẫn và nguồn năng lượng cung cấp cho chúng.

Nhà Trắng cũng có kế hoạch cung cấp tài chính từ Tập đoàn Tài chính Phát triển (Development Finance Corporation) và Ngân hàng Xuất-Nhập khẩu (Export-Import Bank) để thúc đẩy việc sử dụng AI do Mỹ phát triển ở nước ngoài, mặc dù chi tiết chưa được cung cấp ngay lập tức.

Phóng viên Bobby Allyn của NPR đã đóng góp cho báo cáo này.

Nguồn: www.npr.org